Od pewnego czasu bardzo popularne stały się posadzki z płytek ceramicznych i kamiennych. Głównie za sprawą łatwego utrzymania czystości oraz wytrzymałości, większość płytek śmiało możemy nazwać długowiecznymi. Znajdują swoje zastosowanie zarówno w domach, obiektach użyteczności publicznej oraz obiektach przemysłowych.
Na rynku znajdziemy wiele odmian płytek ceramicznych, kamienia naturalnego i konglomeratów. Postaramy się przybliżyć Państwu poszczególne rodzaje posadzek:
- terakota
- gres
- klinkier
- kolglomerat
- kamień naturalny
terakota
Ceramiczne płytki podłogowe potocznie nazywa się terakotą. Jest to nieco mylące. Pierwotnie ta nazwa odnosiła się do nieszkliwionego materiału wypalanego z czerwonej glinki, niebywale drogiego.
Płytki wytwarza się z glin, krzemionki, topników i innych surowców mineralnych. Mieszanka może mieć postać plastycznej masy, której pasmo tnie się na odpowiednie wymiary (płytki ciągnione, grupa A) albo proszku, z którego formuje się elementy pod ciśnieniem (płytki prasowane, grupa B).
Na posadzkę ceramiczną można wykorzystywać tylko płytki podłogowe lub uniwersalne. Ścienne (zwane glazurą, równie nieściśle jak podłogowe terakotą) się do tego nie nadają, nawet jeśli bardzo pasują do wystroju wnętrza.
Płytki mogą być szkliwione, angobowane (pokryte matową warstewką wypalonej gliny) lub mieć czerep niczym nie pokryty. Do układania na podłodze nadają się wszystkie wersje. Przy intensywnym użytkowaniu w niesprzyjających warunkach warstwa szkliwa może się jednak przetrzeć. Czerep zostanie odsłonięty. Nie tylko psuje to wygląd, ale także pogarsza użytkowe właściwości posadzki.
Ważną cechą posadzki ceramicznynej, szczególnie w przypadku okładzin zewnętrznych (taras, balkon) jest nasiąkliwość. Im mniejsza, tym płytka ceramiczna bardziej wytrzymała na zginanie (jest to ważne przy niedokładnym ułożeniu, kiedy nie cała powierzchnia elementu jest podparta) oraz tym większą wykazuje odporność na zmiany temperatury.
Od tego więc zależy jej mrozoodporność: woda, zamarzająca w porach czerepu, rozszerza się i narusza jego strukturę, zmniejsza więc wytrzymałość mechaniczną. Dochodzi do odprysków, odspajania od podłoża. Z kolei w wysokiej temperaturze woda zwiększa objętość. Wzrost ciśnienia w porach materiału powoduje uszkodzenia, pojawiające się latem na powierzchniach wilgotnych, wystawionych na oddziaływanie promieni słonecznych.
Wygląd okładziny może popsuć siateczka bardzo drobnych spękań na powierzchni szkliwa, tzw. harys. Nie chodzi, ma się rozumieć, o zamierzony efekt postarzenia. Za to się wręcz dodatkowo płaci. Natomiast niepożądane, szpecące spękania włoskowate mogą być skutkiem nadmiernej różnicy rozszerzalności materiałów czerepu i szkliwa. Warto jednak mieć na uwadze, że harys może się pojawić także na płytkach o należytej odporności na te spękania. Mogą go spowodować błędy wykonawcze: nieodpowiednie dobranie materiałów klejących do właściwości podłoża, ingerowanie w ich skład (np. „wzmocnienie” cementem), niewłaściwa technika klejenia.
Dla bezpieczeństwa użytkowania ważna jest przyczepność posadzki ceramicznej. Określa ją cecha, w literaturze fachowej zwana antypoślizgowością. Logika i elegancja językowa nakazują raczej mówić o przeciwpoślizgowości. Normy wyróżniają pod tym względem liczne rodzaje posadzek i klasy pomieszczeń. Z tego bogatego zestawu w domu mieszkalnym w grę wchodzą tylko schody zewnętrzne i ganek czy taras, zwłaszcza otwarte, nie przykryte żadnym dachem. Nie zawadzi też jednak wziąć pod uwagę łazienkę, której podłoga jest narażona na zamoczenie, a zdarza się chodzić po niej boso. Warto na własny użytek przeprowadzić prostą próbę: położyć na płytce monetę i przesuwać ją palcem, delikatnie przyłożonym od góry. Wyczuwalny opór świadczy o tym, że powierzchnia będzie utrudniała poślizg.
gres
Charakterystyczną cechą płytek gresowych jest jednolitość struktury materiału w całym jego przekroju (barwienie w masie). Jest to szczególnie ważne, gdy wchodzimy na nie bezpośrednio z ulicy. Wnoszony na obuwiu piasek oddziałuje jak materiał ścierny i nawet najtwardsza powierzchnia z czasem ulegnie wytarciu.
Na płytkach, które mają ozdobną polewę (terakota) po jej starciu pojawi się jednobarwny materiał podłoża, natomiast gres nie straci pierwotnego wyglądu, jedynie pojawią się nieznaczne nierówności. Gres jest bowiem bardzo twardy – wg skali Mohsa osiąga 9 stopień. Znikoma jest też jego nasiąkliwość (poniżej 0,1%), co gwarantuje wysoką mrozoodporność.
Wytrzymałość na zginanie płytek gresowych osiąga 50 N/mm2, co przy ich grubości 10-15 mm umożliwia przenoszenie znacznych obciążeń. Sposób wykończenia powierzchni może być różny – od lustrzanego połysku osiąganego polerowaniem po szorstką fakturę antypoślizgową.
Najczęściej wykorzystujemy jednak płytki gresowe matowe, które w dostatecznym stopniu zabezpieczają przed poślizgiem na płaskich powierzchniach, a jednocześnie są łatwe do sprzątania. Przed wnikaniem trudnych do usunięcia zanieczyszczeń chronią dodatkowo preparaty impregnujące. Sposób układania gresu nie różni się od montażu terakoty, z tym, że do mocowania zaleca się używania specjalnych zapraw klejowych o zwiększonej wytrzymałości.
Należy jednak zwócić uwagę na jeszcze jedną rzecz mianowicie: występują gresy naturalne o jednorodnej strukturze w całej grubości płytki oraz gresy szkliwione, w których czerep wykonany jest z gresu, a powierzchnia pokryta szkliwem.
Gres naturalny ma praktycznie nieograniczoną trwałość, gdyż nawet głębokie wytarcie nie zmienia jego wyglądu, ale pod względem dekoracyjnym asortyment płytek jest ograniczony - mają one wygląd naturalnego kamienia. Natomiast płytki z gresy szkliwionego mogą być dowolnie zdobione, a ich powierzchnia fakturowana, ale po starciu się warstwy dekoracyjnej odsłonięty zostanie jednobarwny podkład.
klinkier
Płytki klinkierowe mają niemal identyczne właściwości jak cegły klinkierowe. Są oferowane w różnych wymiarach i kolorach; ich powierzchnia może być szkliwiona lub matowa (takie powinno się zaimpregnować preparatem zmniejszającym nasiąkliwość i osadzanie się zanieczyszczeń). Do wykończenia narożników są polecane specjalne płytki narożne.
Płytki klinkierowe mają doskonałe właściwości techniczne – nasiąkliwość poniżej 2 proc., wytrzymałość na zginanie 34 – 40 N/mm2, twardość 7 – 8 (wg skali Mohsa), mrozoodporność 50 cykli, odporność na wiele kwasów zasad itp
konglomerat
Produkowane są z drobnych cząstek kamienia (o różnej granulacji od bardzo drobnej mączki kamiennej, poprzez piasek kwarcowy, aż do drobnego grysu) połączonych żywicą poliestrową, wzmocnioną włóknami szklanymi. Gotowe elementy mogą być pomalowane bezbarwnym lakierem akrylowym lub farbami akrylowymi w dowolnym kolorze.
kamien naturalny
Płytki z kamienia naturalnego były wykorzystywane na posadzki kamienne niemal od zawsze. Obecnie szersze zastosowanie ma tylko kilka rodzajów tego surowca, każdy jednak występuje w wielu kolorach, wzorach i różnych wersjach wykończenia (powierzchnia naturalna, polerowana, szlifowana, łupana itd.). Do najczęściej stosowanych należą:
marmur, odznaczający się szczególnie zróżnicowanymi wzorami i kolorystyką, układany głównie we wnętrzach, w miejscach nienarażonych na oddziaływanie wilgoci;
granit, niezwykle odporny na zarysowanie, pękanie, skoki temperatury, wilgoć, plamienie, agresywne środki czyszczące, nie wchłania tłuszczów; niezastąpiony w miejscach intensywnie użytkowanych oraz na zewnątrz;
bazalt, barwy czarnej lub ciemnoszarej, bardzo twardy, wytrzymały, nieścieralny i nienasiąkliwy, a zatem mrozoodporny; płytki wytwarza się głównie z bazaltu topionego;
wapień i piaskowiec, dające poczucie ciepła; tanie ale niezbyt odporne mechanicznie i podatne na oddziaływanie czynników atmosferycznych;
trawertyn, materiał używany do wznoszenia wielu budowli starorzymskich, znakomicie więc imitujący posadzki antyczne; trwały, ale powierzchnia może ulegać erozji, jej uniknięcie wymaga szpachlowania, polerowania, impregnowania.
Kamień jako materiał na posadzki jest wyraźnie droższy niż płytki ceramiczne: najtańszy półtorakrotnie, droższy nawet dziesięcio- i więcej krotnie. Nawet jednak jego mniej wytrzymałe rodzaje mogą służyć bardzo długo. Kamień da się bowiem wielokrotnie odnawiać przez usunięcie usunięcie zużytej warstwy wierzchniej. Niezależnie więc od wartości estetycznych, posadzki kamienne można traktować jako inwestycję na pokolenia.
